گل رز یکی از شناخته شده ترین گل های زینتی شاخه بریده در سراسر دنیا می باشد و تولید گل رز در گلخانه های تجاری اهمیت زیادی دارد. این گل یک گیاه نور پسند در میان گل های زینتی می باشد و تامین نور مناسب در دوره پرورش یکی از اقدامات مهم در افزایش عملکرد و کیفیت گل رز گلخانه ای، در روزهای کم نور و ابرناک است. افزایش نور در دسترس گل رز در کشت های گلخانه ای با استفاده از منابع نور تکمیلی انجام می شود. طی چند سال اخیر کاربرد نورهای تکمیلی جدید به عنوان جایگزین منابع نور قدیمی در بهبود شرایط رشد و نمو گیاهان زینتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به این منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر منبع نور مکمل بر شاخص های ریخت زایی و فیزیولوژیک گل رز رقم جوملیا صورت گرفت. نورهای تکمیلی جدید شامل نور دیود ترکیبی در مقایسه با منابع نور متداول و قدیمی مانند بخار فلزی و پرفشار سدیمی برای تعیین منبع نور مکمل بهینه برای تولید گل رز شاخه بریده رقم جوملیا به روش هیدروپونیک در طی فصل سرد استفاده شد و نور طبیعی خورشید به عنوان شاهد در نظر گرفته شد.

مواد و روش ها

این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار گروه تیمار نوری شامل نورهای تکمیلی بخار فلزی، پرفشار سدیمی، دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی و شاهد (نور طبیعی خورشید بدون نوردهی تکمیلی) در سه تکرار و هر تکرار شامل چهار بوته گل رز اجرا شد. آزمایش در گلخانه تخصصی گل رز واقع در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال1400 -1399 انجام شد. در این تحقیق صفات ریخت زایی و فیزیولوژیک شامل طول غنچه، قطر ساقه گل، قطر کاسه گل، تعداد برگ در زمان گلدهی، تعداد گل، میزان کلروفیل های a و b برگ، محتوای نسبی آب برگ، پروتیین برگ و کلروفیل فلورسنس برگ گل رز رقم جوملیا اندازه گیری شد.

یافته ها

براساس نتایج به دست آمده، اثر تیمارهای نور تکمیلی بر صفات ریخت زایی و فیزیولوژیکی گل رز شاخه بریده رقم جوملیا معنی دار بودند. در مقایسه با تیمار شاهد، تیمار دیودهای نوری ترکیبی بیشترین تاثیر را بر شاخص های طول غنچه، قطر ساقه گل و قطرکاسه گل داشت؛ نتیجه مشابه در افزایش تعداد برگ و تعداد شاخه گل به دست آمد. همچنین تجمع رنگیزه های فتوسنتزی برگ شامل کلروفیل ها در تیمار نوری دیودهای ترکیبی بیشترین افزایش را نشان داد. دیودهای نوری رشد توانست محتوای نسبی آب برگ را به طور معنی داری نسبت به سایر تیمارها افزایش دهد. میزان پروتیین اندازه گیری شده در بافت برگ گل رز تیمار شده با نور دیودهای ترکیبی نسبت به دیگر تیمارها بالاتر بود. با بررسی شاخص کلروفیل فلورسنس مشخص شد دیودهای نوری شرایط رشدی مناسب تری برای رشد بوته های گل رز فراهم کردند. در بین تیمارهای مورد بررسی بالاترین کمیت و کیفیت گل رز شاخه بریده رقم جوملیا توسط تیمارهای دیودهای ساطع کننده نور ترکیبی در مقایسه با سایر تیمارهای نور تکمیلی و همچنین تیمار شاهد ایجاد شد.

نتیجه گیری

با توجه به اثرات مطلوب تیمارهای دیودی نور ترکیبی بر خصوصیات کمی و کیفی گل رز رقم جوملیا و با در نظر گرفتن بازده انرژی بالاتر و صرفه اقتصادی در بازه زمانی طولانی تر در کشت های گلخانه ای، استفاده از دیودهای نور ترکیبی در نوردهی تکمیلی کشت های فشرده در اولویت می باشد. نورهای تکمیلی دیود ترکیبی به دلیل برتری معنی دار نسبت به شاهد و نقش مثبتی که در بهبود فرآیند رشد و نمو گل رز رقم جوملیا دارند، پیشنهاد می گردد؛ همچنین نور مکمل دیودهای ترکیبی به عنوان جایگزینی برای نورهای تکمیلی بخار فلزی و پرفشار سدیمی توصیه می گردد.